Δυσμηνόρροια ονομάζεται η εμφάνιση πόνου κατά τις ημέρες της περιόδου. Ο τυπικός πόνος της δυσμηνόρροιας συνήθως ξεκινά λίγες ώρες μετά την έναρξη της περιόδου. Συνήθως περιγράφεται ως “κράμπα στην κοιλιά”. Ο πόνος διαρκεί περίπου 24 έως 72 ώρες. Μπορεί να αντανακλά στη μέση και μπορεί να συνοδεύεται από πονοκεφάλους, ναυτία, έμετο, ίλιγγο, διάρροια, κόπωση, ευερεθιστότητα, αϋπνία και κατάθλιψη. Θεωρείται από πολλούς η συχνότερη αιτία απουσίας των εφήβων κοριτσιών από το σχολείο.
Χαρακτηρίζεται ως ήπια, μέτρια ή σοβαρή δυσμηνόρροια ανάλογα με την ένταση των συμπτωμάτων.
Η αιτία του πόνου δεν είναι πλήρως γνωστή. Πιθανά οφείλεται σε παρατεταμένες συσπάσεις της μήτρας και μειωμένη αιμάτωση της κατά τις πρώτες ημέρες της περιόδου, λόγω αύξησης του επιπέδου των προσταγλανδινών που παρατηρείται σε αυτές τις περιπτώσεις. Επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται η αυξημένη διάρκεια της περιόδου, η μεγάλη ποσότητα του αίματος, η εμφάνιση της εμμηναρχής σε μικρή ηλικία, το κάπνισμα και το θετικό οικογενειακό ιστορικό.
Όταν δεν υπάρχουν παθολογικά ευρήματα, τότε η πιθανότερη διάγνωση είναι η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια.
Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια
Κάποιες φορές, ο πόνος οφείλεται σε κάποια οργανική πυελική βλάβη. Συνήθως, στις περιπτώσεις αυτές ο πόνος εμφανίζεται για πρώτη φορά, μετά από λίγα τουλάχιστον χρόνια από την έναρξη της περιόδου.Επίσης, τα συμπτώματα είναι διαφορετικά στις περιπτώσεις αυτές.
Η ενδομητρίωση, η πυελική φλεγμονή, αλλά και συγγενείς (εκ γενετής) ανατομικές ανωμαλίες αποτελούν συχνές αιτίες της δευτοροπαθούς δυσμηνόρροιας . Άλλες σπανιότερες αιτίες μπορεί να είναι τα ινομυώματα της μήτρας, οι πολύποδες, η αδενομύωση και άλλα.
Κλινική εκτίμηση και αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας
Η σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση των πόνων της περιόδου ξεκινά από τη λήψη σωστών πληροφοριών από το ιστορικό της ασθενούς. Ακολουθεί η φυσική εξέταση και η γυναικολογική εξέταση. Η εξέταση συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα ή ακόμα και μαγνητική τομογραφία, όταν η ασθενής δεν έχει ξεκινήσει σεξουαλικές επαφές. Η λαπαροσκόπηση εφαρμόζεται σπάνια, σε επιλεγμένες καταστάσεις, συνήθως όταν τα φάρμακα δεν μπορούν να βοηθήσουν.
Θεραπεία
Τα αντισυλληπτικά χάπια και τα παυσίπονα( μη στερεοειδή αντιφλεγμονώδη) αποτελούν τη συνηθέστερη θεραπεία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, παρά πολλές γυναίκες έχουν βρει μεγάλη ανακούφιση από τους πόνους της περιόδου, χρησιμοποιώντας αντισυλληπτικά.
Έχουν δοκιμασθεί και προταθεί και άλλοι τρόποι αντιμετώπισης, όπως τα σπασμολυτικά, το μαγνήσιο, η βιταμίνη Ε κ.α. Χρησιμοποιούνται όμως σπάνια, καθώς έχουν αμφίβολα αποτελέσματα στη μείωση του πόνου. Η δίαιτα με χαμηλά λιπαρά και η τοπική εφαρμογή θερμότητας(μικρής έντασης) μπορεί να βοηθήσει σε κάποιες περιπτώσεις.
Στην πρόληψη τέλος της εμφάνισης της πρωτοπαθούς δυμηνόρροιας, έχει φανεί από κάποιες μελέτες, ότι ενδέχεται να βοηθήσει η διακοπή του καπνίσματος και η άσκηση.
Η θεραπεία της δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας πρέπει να στοχεύει στην κατάλληλη θεραπεία του αιτίου που την προκαλεί.