Ινομυώματα μήτρας

Tι ειναι τα ινομυώματα

Τα ινομυώματα είναι καλοήθη μορφώματα της μήτρας. Σχηματίζονται από τις μυικές στοιβάδες της μήτρας και αποτελούν τους πιο συνηθισμένους όγκους που βρίσκονται μέσα στην πύελο της γυναίκας. Ο όρος όγκος δεν πρέπει να μας φοβίζει γιατί αυτά τα μορφώματα είναι καλοήθη, δηλαδή δεν είναι καρκίνοι. Τα ινομυώματα υπάρχουν  στο 25% περίπου των γυναικών.  Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που έχουν ινομυώματα δεν το γνωρίζουν, γιατί συνήθως το μέγεθός τους είναι μικρό ή δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα.

Τα ινομυώματα εμφανίζονται συνήθως σε γυναίκες ηλικίας 30 έως 40 ετών, αλλά μπορεί να παρουσιαστούν σε οποιαδήποτε ηλικία.  Είναι πιο συχνά στις γυναίκες της μαύρης φυλής απ’ ότι της λευκής.

Παρόλο που τα ινομυώματα είναι αρκετά συχνά δεν είναι ξεκάθαρο τι τα προκαλεί. Τα οιστρογόνα που είναι οι κατεξοχήν ορμόνες της γυναίκας φαίνεται να συντελούν στην αύξησή τους. Έτσι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όπου τα επίπεδα των οιστρογόνων αυξάνονται, τα ινομυώματα τείνουν να μεγαλώνουν σε μέγεθος και πολλές φορές να προκαλούν συμπτώματα.  Άλλοτε πάλι όπως συμβαίνει στην εμμηνόπαυση όπου τα επίπεδα των οιστρογόνων πέφτουν, τα ινομυώματα συνήθως υποστρέφουν.

Το μέγεθος, το σχήμα και η εντόπιση των ινομυωμάτων μπορεί να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Είναι δυνατόν να εμφανίζονται μέσα στο τοίχωμα της μήτρας (ενδοτοιχωματικά), να προβάλλουν από την εξωτερική της επιφάνεια (υποορογόνια), ή   να αναπτύσσονται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας (υποβλεννογόνια).

Τα ινομυώματα μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά και ποικίλουν σε μέγεθος. Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς την εξέλιξη των ινομυωμάτων. Μπορεί να παραμείνουν μικρά για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ή ξαφνικά να αρχίσουνε να μεγαλώνουν πολύ γρήγορα μέσα σε διάστημα μερικών μηνών.

Συμπτώματα

Τα περισσότερα ινομυώματα, ακόμα και αυτά που είναι μεγάλα σε μέγεθος, δεν προκαλούν καθόλου συμπτώματα.  Όταν τα συμπτώματα συμβαίνουν αυτά συνήθως περιλαμβάνουν:

Αλλαγές της περιόδου.  Κάτι τέτοιο μπορεί να εκφραστεί με μεγαλύτερη απώλεια αίματος κατά την περίοδο. Καμιά φορά το αποτέλεσμα της χρόνιας απώλειας αίματος μπορεί να είναι η εμφάνιση αναιμίας.

Πόνος. Ο πόνος μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά της απροσδιόριστης ενόχλησης χαμηλά στην κοιλιά ή του πόνου πίσω στη μέση. Τα ινομυώματα επίσης ανάλογα με την εντόπισή τους μπορεί να είναι υπεύθυνα για πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή ή κατά την περίοδο.

Συμπτώματα λόγω πίεσης σε γειτονικά όργανα. Αν κάποιο ινομύωμα είναι αρκετά μεγάλο, μπορεί να προκαλέσει διάφορα πιεστικά φαινόμενα σε γειτονικά όργανα. Η πίεση της ουροδόχου κύστεως, θα έχει ως συνέπεια  την εμφάνιση συχνουρίας ή δυσκολίας κατά την ούρηση. Αν πιέζεται το παχύ έντερο, αυτό  μπορεί να προκαλεί δυσκοιλιότητα ή πόνο που να εντοπίζεται στο ορθό (κατώτερο τμήμα του παχέως εντέρου).

Αποβολές & υπογονιμότητα. Τα ινομυώματα επίσης έχουν ενοχοποιηθεί για αυξημένη συχνότητα  αποβολών και υπογονιμότητα στη γυναίκα. Επειδή ωστόσο τα ινομυώματα είναι πολύ συχνά, δεν θα πρέπει εύκολα να αποδίδεται η υπογονιμότητα στην ύπαρξή τους, αλλά μόνο όταν άλλοι σημαντικοί παράγοντες υπογονιμότητας στη γυναίκα  και στον άνδρα έχουν αποκλειστεί.

Ινομυώματα και Εγκυμοσύνη

Τα ινομυώματα συνήθως αυξάνουν σε μέγεθος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Κάτι τέτοιο οφείλεται στα αυξημένα επίπεδα ορμονών της κύησης, αλλά και στην αύξηση της ροής του αίματος στη μήτρα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η αύξηση των ινομυωμάτων σε συνδυασμό με την αύξηση του σωματικού βάρους προκαλεί επιπλέον δυσανεξία, πόνο και πιεστικά συμπτώματα στη γυναίκα. Τα ινομυώματα υποστρέφουν μετά το τέλος της εγκυμοσύνης και ελαττώνονται  τελικά σε μέγεθος.

Αν και τα ινομυώματα συνήθως δεν προκαλούν προβλήματα στην εγκυμοσύνη,  η συχνότητα κάποιων επιπλοκών είναι συχνότερη όταν αυτά είναι παρόντα. Τα ινομυώματα αυξάνουν λίγο τον κίνδυνο για  αποβολή, για πρόωρο τοκετό και για προβολή προς το τέλος της εγκυμοσύνης του μωρού με το ισχίο αντί με το κεφάλι. Σπανιότερα ένα πολύ μεγάλο ινομύωμα μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην έξοδο του κυήματος κατά τον τοκετό και να χρειαστεί να γίνει καισαρική τομή η οποία θα ξεπεράσει το πρόβλημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως, ακόμα και κάποιο μεγάλο ινομύωμα δεν δημιουργεί πρόβλημα στην εξέλιξη του φυσιολογικού τοκετού.

Γυναίκες με μεγάλα ινομυώματα μπορεί συχνά επίσης να έχουν μεγάλη απώλεια αίματος  μετά τον τοκετό.

Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία για τα ινομυώματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αν ωστόσο υπάρχουν συμπτώματα όπως έντονος πόνος , ο γιατρός μπορεί να συστήσει ανάπαυση και χρήση κάποιων αναλγητικών φαρμάκων. Μερικές φορές όταν ο πόνος είναι ιδιαίτερα οξύς και επίμονος, μπορεί να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο για καλύτερη παρακολούθηση και αντιμετώπιση.

Διάγνωση

Τα ινομυώματα μπορεί να είναι ευρήματα μίας απλής γυναικολογικής εξέτασης ρουτίνας.  Μέθοδοι οι οποίοι μπορεί να δώσουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ινομυώματα είναι η υπερηχογραφική εξέταση, η υστεροσκοπική εξέταση και η λαπαροσκόπηση.

Θεραπεία

Τα ινομυώματα που δεν προκαλούν συμπτώματα, που είναι μικρά ή που παρουσιάζονται σε γυναίκες που πλησιάζουν την εμμηνόπαυση, τις περισσότερες φορές δεν χρειάζονται θεραπεία.
Μερικά συμπτώματα και σημεία ωστόσο μπορεί να καταστήσουν τη θεραπεία και την αντιμετώπισή τους πιο αναγκαία.
Τέτοια είναι:

• Βαριές και επώδυνες περίοδοι.

• Αβεβαιότητα ως προς το αν κάποια πυελική μάζα είναι ινομύωμα ή κάποιος άλλος όγκος όπως π.χ. όγκος που προέρχεται απ’ την ωοθήκη.

• Ταχεία αύξηση του μεγέθους του ινομυώματος

• Πυελικός πόνος

• Υπογονιμότητα που δεν οφείλεται σε άλλα αίτια

Η παρακολούθηση της εξέλιξης των ινομυωμάτων γίνεται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα. Επί επιδείνωσης των συμπτωμάτων τα μεσοδιαστήματα ελέγχου πρέπει να είναι πιο σύντομα.

Αν  τα συμπτώματα  δεν αντιμετωπίζονται  με συντηρητικά μέσα (φάρμακα κατά της μηνοορραγίας και παυσίπονα) τότε η χειρουργική αντιμετώπιση πρέπει να εξεταστεί με προσοχή. Φάρμακα όπως αγωνιστές των GnRH αναλόγων μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να μικρύνουν τα ινομυώματα προσωρινά και για να θέσουν την απώλεια αίματος υπό έλεγχο μέχρι να πραγματοποιηθεί η χειρουργική επέμβαση. Η μακροχρόνια χρήση τους όμως, πρέπει να αποφευχθεί, λόγω της αύξησης του κίνδυνου εμφάνισης οστεοπόρωσης.

Τα ινομυώματα μπορεί να αφαιρεθούν με ινομυωμεκτομή ή με υστερεκτομή.  Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την επιθυμία της γυναίκας και από το εάν έχει ολοκληρώσει την οικογένεια της.

Ινομυωματεκτομή

Η ινομυωματεκτομή είναι η χειρουργική αφαίρεση των ινομυωμάτων που επιτρέπει τη διατήρηση της μήτρας.  Επειδή η μήτρα διατηρείται, η γυναίκα που υποβάλλεται σε ινομυωματεκτομή είναι ακόμα σε θέση να τεκνοποιήσει.

Αν η ινομυωματεκτομή που υποβλήθηκε μια γυναίκα οδήγησε σε μεγάλο βαθμό επιδιόρθωσης της μήτρας, τότε αν στο μέλλον μείνει έγκυος είναι δυνατόν να προτιμηθεί η καισαρική τομή σαν μέθοδος τοκετού.  Κάτι τέτοιο θα ελαττώσει τους κινδύνους κάποιας ρήξης της μήτρας κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού. Η πιθανότητα επανεμφάνισης των ινομυωμάτων μετά την ινομυωματεκτομή κυμαίνεται  στο 20 με 40% των περιπτώσεων.

Η ινομυωματεκτομή   μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:

α) Με μια τομή στην κοιλιά της γυναίκας

β) Λαπαροσκοπικά και

γ) Υστεροσκοπικά.

Η μέθοδος η οποία θα χρησιμοποιειθεί εξαρτάται από την εντόπιση και το μέγεθος των ινομυωμάτων.  Η αφαίρεση των ινομυωμάτων με λαπαροσκοπική χειρουργική αφορά τα ινομυώματα που συνήθως προβάλλουν από το τοίχωμα της μήτρας στην εξωτερική επιφάνειά της και δεν προβάλλουν βαθιά στην ενδομήτρια κοιλότητα.  Η υστεροσκοπική αφαίρεση των ινομυωμάτων αφορά τα ινομυώματα τα οποία προβάλλουν μέσα στην κοιλότητα της μήτρας.

Υστερεκτομή

Η υστερεκτομή είναι η αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου μέσω μίας οριζόντιας τομής χαμηλά στη κοιλιά. Μπορεί να γίνει επίσης κολπικά και σε μερικές περιπτώσεις λαπαροσκοπικά.
Η υστερεκτομή μπορεί να ενδείκνυται όταν:

• Υπάρχει αυξημένη απώλεια αίματος και πόνος

• Τα ινομυώματα είναι πολύ μεγάλα

• Ινομυωμεκτομή στο παρελθόν απέτυχε να αφαιρέσει όλα τα ινομυώματα και τα συμπτώματα υποτροπίασαν.

• Η γυναίκα δεν επιθυμεί εγκυμοσύνη στο μέλλον.